Η ελληνική, όπως και η ευρύτερη δυτική δημοσιογραφία αντιμετώπισε το γεγονός με χλεύη και καχυποψία. Όπως έχει γίνει ήδη γνωστό, η Ρωσία ήταν η πρώτη χώρα που ανακοίνωσε την έγκριση παρασκευής εμβολίου κατά του Κορωνοϊού. Σύμφωνα με τους επικριτές της, παρακάμφθηκε μία ολόκληρη φάση δοκιμών, τις οποίες προϋποθέτει μία τέτοια διαδικασία. Μήπως όμως υπάρχει εδώ μία παρεξήγηση;
Στις 11 Αυγούστου, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν παραχώρησε μία τηλε-Συνέντευξη Τύπου μαζί με τον Υπουργό Υγείας της χώρας, Μιχαήλ Μουράσκο. Εκεί ανακοίνωσαν ότι η Ρωσία είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως, στην οποία κατεγράφη εμβόλιο κατά του Κορωνοϊού. Αρκετά μέσα, μεταξύ των οποίων και το γερμανικό SPIEGEL και η γνωστή γερμανική εφημερίδα DIE WELT, ανέφεραν σχετικά, ότι το εμβόλιο ονόματι SPUTNIK V είχε εγκριθεί και επέκριναν με βάση αυτό τη Ρωσία, επειδή δεν είχαν προηγηθεί κλινικές μελέτες.
Ο ρωσικός αγγλόφωνος τηλεοπτικός σταθμός RUSSIA TODAY ανταπάντησε, αναφέροντας ότι η δήλωση του Πούτιν μεταφράστηκε λάθος. Το εμβόλιο είχε εγγραφεί-καταχωρηθεί, κάτι που αποτελεί μία νομική τυπική προϋπόθεση για την τρίτη φάση δοκιμών. Το εμβόλιο δε θα είναι διαθέσιμο προ του Ιανουαρίου του 2021.
Υπάρχει λοιπόν κάποια διαφορά ανάμεσα στο αν ο Πούτιν «ενέκρινε» ή στο αν απλά «ενέγραψε» το εμβόλιο; Διατίθεται ήδη το εμβόλιο, παρ’ ότι δεν έχει ολοκληρώσει όλες τις φάσεις των κλινικών μελετών ή όχι;
Το ρωσικό εμβόλιο SPUTNIK V καταχωρήθηκε
Οι καταγγελία του RUSSIA TODAY ως προς το μεταφραστικό λάθος είναι ορθή: Ο Πούτιν δεν αναφέρθηκε κατά τη Συνέντευξη Τύπου σε «έγκριση», αλλά σε «καταχώρηση». Όπως και να ‘χει, δεν είναι τα ΜΜΕ τα μόνα που διέπραξαν αυτό το σφάλμα. Σύμφωνα με την αγγλική μετάφραση της επίσημης ιστοσελίδας του Κρεμλίνου, ο Πούτιν είπε: «Μου ανακοινώθηκε σήμερα το πρωί ότι εγκρίθηκε το πρώτο παγκοσμίως εμβόλιο κατά του Κορωνοϊού.»
Στο ρωσικό πρωτότυπο – καθώς και στις μετέπειτα δηλώσεις του Υπουργού Υγείας Μουράσκο – ο λόγος ήταν για «καταχώρηση». Για του λόγου το αληθές και για όποιον μιλά τη ρωσική γλώσσα, παραθέτουμε και τον σχετικό σύνδεσμο:
Είναι όμως μία καταχώρηση εξίσου σημαντική με μία έγκριση; Η διαδικασία της έγκρισης ενός εμβολίου περιλαμβάνει συνήθως ως «υποχρεωτική προϋπόθεση μίας συνεπούς παρασκευής, υψηλή ποιότητα και κλινικές δοκιμές σε τρεις φάσεις».
Επειδή η ανάπτυξη εμβολίων, σύμφωνα με την Κομισιόν διαρκεί συνήθως πάνω από δέκα χρόνια, οι διαδικασίες κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσεως του COVID-19 επιταχύνθηκαν αισθητά. Πρέπει, για παράδειγμα, συγχρόνως με τη φάση των δοκιμών, να γίνουν επενδύσεις στην παραγωγή, αναφέρει ο Στρατηγικός Χάρτης της Ευρωπαϊκή Επιτροπής. Ένα εμβόλιο, λαμβάνει ωστόσο μόνο μία έγκριση, όταν έχουν ολοκληρωθεί «όλα τα προβλεπόμενα στάδια των κλινικών μελετών» και το εμβόλιο έχει αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό, αναφέρει εκπρόσωπος της Κομισιόν στο γερμανικό τύπο.
Πούτιν: Το εμβόλιο έχει ολοκληρώσει όλους τους απαραίτητους ελέγχους
Η καταγγελία, που για παράδειγμα αναφέρεται στο SPIEGEL, είναι ότι η Ρωσία «έκοψε δρόμο» και «παρέκαμψε την τελική δοκιμή ασφαλείας». Σε ένα άλλο σχόλιο, στη βαυαρική SÜDDEUTSCHE ZEITUNG αναφέρεται: «Η Ρωσία έχει εγκρίνει το πρώτο εμβόλιο κατά του νέου ιού – χωρίς καν να εξετάσει, αν το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό και ποιες βλάβες μπορεί αυτό να προκαλεί.»
Όντως, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ισχυρίστηκε, ότι το εμβόλιο έχει περάσει όλους τους απαραίτητους ελέγχους, παρ’ ότι η Φάση 3 των κλινικών δοκιμών δεν έχει αρχίσει. Σ’ αυτή τη φάση δοκιμάζονται τα εμβόλια σε χιλιάδες ανθρώπους. Για το SPUTNIK V άρχισε μία μέρα μετά την καταχώρησή του, στις 12 Αυγούστου. Σε 2.000 ανθρώπους στη Ρωσία, ενώ θα δοκιμαστεί και σε άλλους, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Σαουδική Αραβία, στη Βραζιλία και στο Μεξικό. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε δοκιμαστεί μόνο σε λίγους ανθρώπους και τα αποτελέσματα δεν είχαν ανακοινωθεί.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, υπάρχουν παγκοσμίως πάνω από ένα εμβόλιο στη Φάση 3 και δοκιμάζονται σε μεγάλες ομάδες ανθρώπων. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται ένα εμβόλιο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ένα γερμανικό και ένα στις ΗΠΑ.
Θα χρησιμοποιηθεί το εμβόλιο από τώρα στο ρωσικό πληθυσμό;
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το μόνο που κάνει το ρωσικό εμβόλιο να ξεχωρίζει είναι η καταχώρησή του. Το ερώτημα είναι, αν είναι εγκεκριμένο για εφαρμογή στον ευρύτερο πληθυσμό, αναφέρει η DIE WELT.
Στην ιστοσελίδα για το SPUTNIK V αναφέρεται: «Το εμβόλιο έλαβε στις 11 Αυγούστου ένα Πιστοποιητικό Καταχώρησης από το ρωσικό Υπουργείο Υγείας και μπορεί υπό τις έκτακτες ισχύουσες συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία του COVID-19 να χρησιμοποιηθεί για τον εμβολιασμό του ρωσικού πληθυσμού. » Η μαζική παραγωγή θα ξεκινήσει το Σεπτέμβριο.
Στις ειδήσεις της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου PAUL ELRICH (ανάλογο του Ινστιτούτου Παστέρ στην Ελλάδα), Κλάους Κικούτεκ, άσκησε κριτική στη Ρωσία για ελλιπείς διαδικασίας και έλλειψη διαφάνειας. «Αν είναι έτσι, και το εμβόλιο αυτό προβλεπόταν μόνο για μία επιλεγμένη ομάδα εξαιρετικά υψηλού κινδύνου, τότε μπορεί κανείς να πει: Εντάξει, ενδέχεται να χρειαστεί να συλλεχθούν πρόσθετα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, αλλά επιταχύνεται η έγκριση για αυτήν την συγκεκριμένη ομάδα ατόμων. Όμως δε μιλάμε για μία τέτοια περίπτωση. Για ευρύτερες εφαρμογές δεν θα συνιστούσα αυτό το εμβόλιο – με βάση τα δεδομένα που γνωρίζουμε μέχρι τώρα. »
Υπουργός Υγείας Μουράσκο: «Παράλληλη σταδιακή εφαρμογή»
Όντως, όπως ανέφερε ο Ρώσος Υπουργός Υγείας Μουράσκο κατά τη Συνέντευξη Τύπου, το εμβόλιο πρέπει να προχωρήσει βήμα-βήμα.
Με βάση αυτό, εξήγησε ο Μουράσκο, ότι δηλαδή το εμβόλιο μέχρι στιγμής παρασκευάστηκε σε δύο περιοχές. Συγχρόνως, θα χρησιμοποιηθεί και στο εξωτερικό – ορισμένες χώρες έχουν ήδη εκφράσει ενδιαφέρον. «Εν παραλλήλω, ξεκινά μία σταδιακή διάθεση του εμβολίου στο κοινό. Αρχικά, θεωρώ απαραίτητο να παρασχεθεί το εμβόλιο σε αυτούς, των οποίων η εργασία προϋποθέτει επαφή με άτομα που έχουν προσβληθεί. Τέτοιοι είναι το νοσηλευτικό προσωπικό. Επίσης, σε αυτούς, των ο οποίων η υγεία εξαρτάται από παιδιά – τέτοιοι είναι οι εκπαιδευτικοί.»
Δεν είναι πάντως ξεκάθαρο, πόσοι άνθρωποι θα εμβολιαστούν. Το περιοδικό SCIENCE MAGAZINE παρέθεσε στις 11 Αυγούστου τα λεγόμενα ενός εκπροσώπου του ρωσικού Υπουργείου Υγείας: Το πιστοποιητικό επιτρέπει στο εμβόλιο να παρασχεθεί «σε μικρό αριθμό πολιτών από ευπαθείς ομάδες», συμπεριλαμβανομένου του νοσηλευτικού προσωπικού και των γηραιοτέρων ανθρώπων.
Η εφαρμογή σε Ομάδες Κινδύνου ξεκινά άμεσα
Τα λόγια του Μουράσκο «διάθεση του εμβολίου στο κοινό» είναι όμοια, όπως στο πιστοποιητικό καταχώρησης του SPUTNIK V. Εκεί αναφέρεται: «Χρόνος διάθεσης στο κοινό (Срок введения в гражданский оборот): 1η Ιανουαρίου 2021.» Αυτή είναι λοιπόν η επίσημη ημερομηνία της κυκλοφορίας του εμβολίου, όπως μετέδωσε και το RUSSIA TODAY.
Ο Υπουργός Υγείας ωστόσο, αναφέρθηκε και σε δασκάλους και σε εργαζόμενους σε ιατρικά και παραϊατρικά επαγγέλματα και ανέφερε ότι η διάθεση θα λαμβάνει ήδη χώρα εν παραλλήλω «βήμα-βήμα». Η φρλαση κλειδί («в гражданский оборот») σημαίνει τη διάθεση του εμβολίου στο κοινό και δεν παραπέμπει σε κλινικές μελέτες.
Υπό αυτήν την έννοια, η «καταχώρηση-εγγραφή» έχει διαφορετική έννοια από αυτήν που της αποδίδει το RUSSIA TODAY, κάτι περισσότερο από μία τυπική νομική διαδικασία για την έναρξη της τρίτης φάσεως δοκιμών. Αυτό δεν προκύπτει, όμως φαίνεται ότι συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων θα εμβολιασθούν. Η Ρωσία δεν έχει εγκρίνει τη διάθεση του εμβολίου στο ευρύτερο κοινό, αλλά ξεκινά από συγκεκριμένες ομάδες υψηλού κινδύνου.
Το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων INTERFAX στις 12 Αυγούστου, δημοσίευσε δήλωση του Μουράσκο, ότι εντός δύο εβδομάδων θα κυκλοφορήσουν οι πρώτες συσκευασίες του εμβολίου και θα παραδοθούν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Στις 14 Αυγούστου αναφέρθηκε ότι εντός των επομένων ημερών θα δημοσιοποιηθούν τα δεδομένα από τις μέχρι τούδε κλινικές δοκιμές.
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί μετάφραση δημοσιεύματος του γερμανικού διαδικτυακού μέσου CORRECTIV.